|
|
(Eksmembro) blazio
afiŝita je 2015-07-07 07:34:10
Rekcioj estas suborditaj fraazelementoj, kiuj nepre (devige, senkondiĉe, aŭ je tre forta tendenco) ligiĝas al certa vorto (en frazo). Plej karakterize tio aperas eble ĉe verboj. pluvi, tondri, fulmi (en frazoj: Fulmas. Pluvas - postulas nek subjekton, nek rektan objekton, nek nerektan objekton: nenan komplementon, ili do havas nulan rekcion. Rekcio de la verboj ekzisti, dormi, lsbori estas "subjekto: i u domras, i o ekzistas, i u laboras. Rekcioj de la verbo konsisti estas: subkjekto kaj komplemento kun "el": Familio (subjekto) konsitas el familianoj (adjekto), Armeo konsistas el soldatoj, oficiroj, Nia klaso konsistas el dudek kvin geklasanoj. La rekcioj de *doni* estas : subjekto, rekta objekto, dativa objekto: iu donas ion al iu. Oni povas paroli iom similsence pri valentoj de verbo: la verbo *ekzisti* estas unuvalenta, la verbo doni estas trivalenta (ĝenerale), kaj la rekcioj estas subjekto, rekta objekto dativa objekto... La saman fenomenon (sed nepre nur koncerne verbojn) MacGill prezentas kiel distingon de unu-ligaj, du-ligaj, tri-ligaj verboj. Sed rekcion povas havi ekz. ankaŭ adjektivoj (riĉa de aŭ je io, en la Hungara la rekcio diferencas: gazdag valami-ben 'kvazaŭ: riĉa en io'. En certaj lingvoj ankaŭ prepozicioj havas rekciojn en la senco, ke ili postulas ekzemple kompletigon en difinebla kazo (de difiebla vortospeco). Ktp. Oni povus certe pli kompreneble diri, ke la temo estas "verboj kun fiksaj (objektoj, komplementoj), sed unu el la nepraj rekcioj povas esti subjekto, kiun oni (tradicie) ne nomas komplemento (nek objekto). - Mi ripetas, ke plej gravaj (didaktike) estas rekcioj de verboj, sed ekzemple ĉe Schubert (DLT) preskaŭ ĉiu elemento (eĉ morfemo) povas havi rekcion: ion kion ĝi nepre postulas. En diversaj lingvoj ekzistas substantivoj, kiuj apenaŭ estas imageblaj sen poseda eipteto, aŭ adverboj, kiuj povas havi komplementon nur de tre strikte difinebla formo (hungare: valamin felül, valamin belül 'supre de io, interne de io'. Se la termino rekcio ne plaĉas al iu, tiu uzu alian terminon.
|
