Forumo

Du interesaĵoj pri la pola:

- la plej longaj unusilabaj vortoj en ĝi estas 9-literaj świerszcz (grilo) kaj chrząszcz(skarabo)
- en la pola ekzistas unuvorta numeralo, kiu signifas "unu kaj duono" - półtora

Mi korektis eraron en la pollingva glumarko (vidu http://edukado.net/biblioteko/dosierujo?iid=161). La lasta litero devas esti ne a, sed ą.
Estas granda difierenco: a = [a], ą = [nazalita o, kiel en la franca vorto mont].

Alia ŝatata langorompilo estas:
W Szczebrzeszynie chrząszcz brzmi w trzcinie
i Szczebrzeszyn z tego słynie.
[f ŝĉebĵe'ŝynje ĥŝõŝĉ bĵmi f 'ĉĉinje
i ŝĉeb'ĵeŝyn s tego 'sŭynje]
Ufff!
- En Ŝĉebĵeŝyn koleoptero aŭdiĝas en (la) fragmito
kaj Ŝĉebĵeŝyn pro tio famas.

Tiel komenciĝas la fama versaĵo de Jan Brzechwa [jan 'bĵeĥfa] "Chrząszcz".
(chrząszcz [ĥŝõŝĉ] - "ą" [õ] - nazalita o, kiel en la franca vorto "mont" )

(Mi kontrolis en vikipedio - "chrząszcz" estas koleoptero. Mi citas: "Komunuza nomo estas foje skaraboj, sed malprave." )

Szczebrzeszyn estas malgranda urbo (ĉ. 5000 loĝantoj) en Pollando, en Lublina Vojevodio. La urbo havas urbajn rajtojn ekde la 14-a jc.
[Vidu: http://pl.wikipedia.org/wiki/Szczebrzeszyn ]

Pro la poemaĵo la urbo iĝis vere fama, pro tio oni eĉ fondis tie du monumentojn de la skarabo / koleoptero.
La unua, ligna, staras ekde septembro 2002 ĉe la piedo de Zamkowa Góra [zam'kova 'gura] - Kastela Monto. La alia, bronza, troviĝas ekde julio 2011 sur la urboplaco antaŭ la urbodomo.

[Rigardu la monumentojn:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Pomnik_chrząszcza_w_Szczebrzeszynie
- Monumento de skarabo / koleoptero en Szczebrzeszyn]

Tre koncize mi rakontis pri la monumentoj ĝuste laŭ tiu ĉi vikipedia teksto, estas tie ankoraŭ pli precizaj informoj pri la artistoj. Se la informoj estas interesaj, mi tradukas ilin.

La lignan monumenton (el tilia ligno), kiu estas 3 metrojn alta kaj 1 metron dika (pli bele tio nomiĝas diametro), skulptis gelernantoj de Belarta Liceo en Zamość ['zamoŝjĉj], gviditaj de Zygmunt Jarmuł ['zygmunt 'jarmuŭ].
Liceo estas en Pollando la tria etapo - post 6-jara elementa lernejo kaj 3-jara gimnazio. Liceo finiĝas per abiturienta ekzameno.

La bronza monumento estas alta je 2 metroj, ĝi estas verko de Zygmunt Jarmuł mem. La gisaĵo estis farita en Krakovo, en laborejo de pola skulptisto, profesoro de Krakova Belarta Akademio, Karol Badyna.

Krakovo nomiĝas pole Kraków ['krakuf].

Pri problemoj, kiujn poloj spertas kun ĝusta uzo de la difina artikolo, mi jam amplekse skribis en la fadeno "Ĉu Esperanto bezonas la difinan artikolon?"
http://edukado.net/komunumo/forumo?f=226

Alia "aĥila kalkano" de poloj estas la akuzativo esprimanta direkton.

En la pola lingvo ekzistas (ankoraŭ ekzistas!) la demanda vorto "dokąd?" ['dokont] = "kien?", sed ĝi estas ĉiam malpli ofte uzata, eĉ de plenkreskuloj.
Lernejanoj jam tute ĝin ne uzas. Ili bone komprenas la demandon "Dokąd idziesz?" ['dokont 'iĝjeŝ?] = "Kien vi iras?", sed ili mem demandas nur: "Gdzie idziesz?" ['gĝje 'iĝjeŝ?] = laŭvorte: "Kie vi iras?", kio havas la saman sencon, kiel la esperanta demando: "Kien vi iras?" kaj estas tute ĝusta en la pola lingvo, almenaŭ en la lingvo ne tro oficiala.

Do tipa interparolo en la pola lingvo sonas jene:
- Gdzie idziesz? / Gdzie jedziesz? ['gĝje 'iĝjeŝ? / 'gĝje 'jeĝjeŝ?]
- Do domu. [do 'domu]

Laŭvorta traduko:
- "Kie vi iras? / Kie vi veturas?"
- "Al domo."

Kion mi esprimus en Esperanto:
- Kien vi iras? / Kien vi veturas?
- Hejmen. (Al mia domo.)

Ĉar mi instruas al polaj infanoj la germanan lingvon (iomete ankaŭ Esperanton), mi devas konsciigi al ili, ke la pola "gdzie?" havas du sencojn: "wohin? / kien?" kaj "wo? / kie?". Do mi konscie uzas kaj petas la infanojn ankaŭ uzi dum miaj instruhoroj la polan vorton "dokąd?" (kien?) en la senco "direkto", eĉ se tio sonus por ili iom strange. Mi klarigas al la gelernantoj, ke la uzo de la pli rara pola demanda vorto helpos al ili kompreni la malfacilajn regulojn de la germana lingvo.

Sed kion fari kun jenaj frazoj?
- Kien vi metis la libron?
- Sur la tablon.

En tiu kazo en la pola lingvo tute ne eblas uzi la demandan vorton "dokąd?" (kien?).

La pola ekvivalento estas:
- Gdzie położyłeś książkę? (demando direktita al knabo / viro)
aŭ: Gdzie położyłaś książkę? (demando direktita al knabino / virino)
- Na stole.

prononco: ['gĝje poŭo'ĵyŭeŝj / 'gĝje poŭo'ĵyŭaŝj 'kŝjõŝke], [na 'stole]

Laŭvorta traduko:
- "Kie vi metis libron?"
- "Sur tablo."

Rimarku, ke en la pola mankas ne nur ajna indiko pri direkto (krom la verbo, kompreneble), mankas ankaŭ ajna artikolo.

Por mi persone la problemo ne estis speciale komplika en la germana lingvo (kaj poste en Esperanto), ĉar mi antaŭe lernis (dum kvar jaroj) la rusan lingvon, kiu klare distingas inter "кудa?" [ku'da] = "kien?" kaj "где?" [gdje] = "kie?".

Sed ne estas facile klarigi la diferencon al la hodiaŭa lernanto, kiu antaŭe lernis la anglan. La angla traktas la aferon simile al la pola.

Klarigoj pri la elparolo:
- Vortakcento estas sama kiel en Esperanto. (La signo ' signifas, ke la silabo post ĝi estas akcentata.)
- Prononcu "y" kiel en la rusa lingvo "ы".
- "ą" [õ] = nazalita o, kiel en la franca vorto "mont".