Forumo

La tria raporto
La 14an de marto

Mi ellitiĝis je la 7a horo. Televido raportis, ke okazas kaoso en ĉiuj stacidomoj, ĉar la elektro kompanio Tokio estis anoncinta malmultigon de elektro-liverado lastan vesperon kaj laŭ tiu anonco trajnkompanioj malmultigis aŭ ĉesis la servojn. Homoj ne estis sufiĉe informitaj pri tio kaj ĉe la stacidomo unuan fojon sciis la situacion. Ankaŭ en mia gubernio (100 kilomerojn fore de Tokio) oni ĉesis ĉiujn trajnservojn. Eble pro tiu influo lakto ne estis liverita al mia hejmo.
Je 7:16, je 10:02, je 12:10, je 3:12 kaj je 3:52 okazis tertremoj, iuj okazis laŭ la maro, iuj okazis en la montaro. Ŝajnas al mi, ke la tuta japana insularo eltenas doloregon post la granda operacio, nome la grandega tertremo.

Kio okazis al la nuklea centralo? Troviĝas 4 malnovaj nukleaj fornoj. La kovrila domo de la unua forno jam malaperis pro la hidrogena eksplodo. Nun la tria forno estis en la sama stato. Oni enverŝas marakvon por malvarmigi la fornon, sed ial ne sukcesas plenigi la ujon per akvo.
Laŭ la klarigo de sciencistoj, la nivelo de la kvanto de disĵetita radioaktiveco estas malalta jene:
1000 mikro-Sievert: la kvanto da radioaktiveco, en kiu homoj povas vivi unu jaron senprobleme.
1557 mikro-Sievert: la kvanto, kiun la unua forno de Hukuŝima disĵetis ĉi-foje.
2400 mikro-Sievert: la kvanto, kiun homoj estas nature eksponataj dum unu jaro.
4000 mikro-Sievert: la kvanto, kiun homoj ricevas dum la radiografiado.
100000 mikro-Sievert: homoj suferas pro akuta radioaktiva malsano kiel vomado.
200000 mikro-Sievert: homoj povas morti.

Je 11:01 eksplodo okazis en la kovrila domo de la tria forno kaj la forno nudiĝis. La registaro ordonis, ke homoj en la radiuso de 20 kilometroj de la centralo sin fermu en la domo. Por gardi sin kontraŭ radioaktiveco oni devas kovri la buŝon per masko, demeti vestaĵojn antaŭ ol eniri domon kaj eviti manĝi malpurigitajn manĝaĵojn. Tio estas tre simpla kaj primitiva same kiel eviti polenalergion aŭ gripon!
Mi rememoras la vortojn de jam forpasinta d-ro Takagi Ĵinzaburoo, sciencisto pri nukleo kaj aktivisto kontraŭ nukleaj centraloj, kiujn li diris al mi, kiam mi ekiros al la UK en Varsovio en 1987. Li rekomendis, ke mi ne iru al Pollando, ĉar tie estas plena de radioaktiveco el Ĉernobil. Li aldonis, ke se mi iros, mi aĉetu ĉokoladon por li, ĉar en ĉokolado multe akumuliĝas radioaktiveco kaj per ĝi li povos analizi la situacion. Malgraŭ lia rekomendo mi partoprenis en la UK, do mi kaj aliaj 6000 partoprenantoj jam sufiĉe enspiris bongustan radioaktivecon tiutempe. Sed mi vivas ĝis nun, do ni ne timu radioaktivecon, des malpli la malmulte da kvanto elĵetita el tiu forno! Krome la registaro garantias al ni la sekurecon, klarigante, ke oni ne trovis ion nenormalan en la aero elĵetita el tiuj fornoj. Kredu ĝin, la popolanoj!

Vespere ni kuris al la najbara vendejo por aĉeti kandelon, ĉar la elektra kompanio Tokio anoncis, ke ĝi povos haltigi liveradon de elektro en mia urbo de la 17a ĝis la 19a. En la vendejo jam preskaŭ elĉerpiĝis kandeloj kaj poŝlampoj, kaj mi povis aĉeti nur iom da vaksaj kandeloj. Tamen tio tute ne gravas, ĉar mi kaj mia edzino plurfoje vojaĝis al Nepalo, kie regule kaj ofte okazas paneo de elektro kaj ni jam spertis multajn senlumajn noktojn. Tamen feliĉe mia urbo estis ial ekskludata kaj ni havis luman vesperon.

Laŭ Televido jen estas la nuna sitaucio pri la urboj kaj vilaĝoj damaĝitaj de la tertremo, pri la socio kaj pri ekonomio:
1. Mortintoj: 1834
2. Malaperintoj: 15000
3. Rifuĝintoj: 450000
Inter tiuj rifuĝintoj estas multaj malfortuloj. Ili vivas sen sufiĉe da manĝaĵoj kaj akvo en malumo kaj en malespero. Ili estas bonŝance savitaj, sed atendas ilin manko de ĉiutagaĵoj, poste certe gripo kaj pli poste senlaboreco.
Pro la damaĝoj kaj manko de elektro ne funkcias aŭtomobil-kompanioj Toyota, Isuzu kaj aliaj, elektro-kompanioj Hitaĉi, NEC kaj Fuĵicu, kaj kelkaj magazenegoj de Micukoŝi, Takaŝimaja kaj aliaj. Japanaj akcioj estas vendataj kaj nur en mateno la prezo malaltiĝis je pli ol 500 enoj.

En Japanio troviĝas ĉirkaŭ 60 nukleaj fornoj. La konstruadojn iniciatis tiama Liberala Demokratia Partio, la kapitalista mondo kaj elektro-kompanioj, ĉiam mensoge insistante la sekurecon kaj frapante la vangojn de kontraŭantoj per faskoj da bankbiletoj. Japanio estas vulkana lando kaj situas sur la granda nesto de tertremoj, do estas tute klare, ke konstrui nukleajn centralojn en tiu insularo estas danĝerege, sed mono regas la mondon. Por profiti, ili faras ĉion, kaj la rezulto venis hodiaŭ.
Mi longe opinias, ke Japanio ekspluatu sunenergion anstataŭ atom-energio. Japanio havas sufiĉe altan teknologion por tio, kaj se ni sukcesos tion, ni povos gvidi la tutan mondon en tiu kampo. Tamen la industria mondo ne havis tiun perspektivon kaj direktis sin al mono, kiu vidiĝis ĝuste antaŭ iliaj okuloj. Mi deziras, ke Japanio nuligu ĉiujn nukleajn centralojn kaj direktu sin al pli sana energio. Dume ni havos malfacilon, sed tiu direkto vere garantios feliĉon al ĉiuj popolanoj kaj al la mondo.

Fine mi dankas al la mondo, kiu sendas savotrupojn kaj proponas la helpon al Japanio. Ĝis nun helpas nin trupoj el Koreio, Singapuro, Meksiko, Ĉinio, Germanio, Usono, Svislando, Novzelando, Aŭstralio, Tajvano, Britio, baldaŭ Francio kaj Rusio.
Mi esperas, ke morgaŭ mi povos raporti pli optimisme.
HORI JASUO

http://youtu.be/PckteF5p_2k
rigardu tion kiom da multe Kroatio amas kaj kompatas Japanujon

Ekrigardu ĉi tion Katalin: http://www.ipernity.com/blog/takinulo/315377

La 19an de marto

Vivo antaŭa,
fore en mia memor’,
fariĝis kvazaŭ
Utopio belega
en forega montaro.
その前を思い起こせば遥かなる桃源郷にいた気持ちする

Ni havas forton por venki malfacilojn,
Ni havas forton ŝanĝi malfeliĉojn en feliĉojn,
tial ĉar en nia koro ĉiam fontas “Espero”.

Hodiaŭ mi havis iom da libera tempo, do mi skribis du leterojn, unu al esperantistino en la gubernio Iŭate por kuraĝigi ŝin kaj unu al mia eksa studentino por gratuli ŝin pro ŝia edniziĝo. Mi skribis tiujn leterojn per peniko kaj tradicia inko, do mi profitis tiun okazon por kaligrafii kuraĝigajn vortojn. Mi sendis ĝin al kelkaj esperantistoj en Toohoku-regiono perrete.
Tuj poste el unu el ili venis retmesaĝo, ke ŝi translokiĝis ĉe sia bofratino en mia gubernio Gunma. Ŝi loĝis en la gubernio Fukuŝima, mia najbara gubernio, kie estas tiu nuklea centralo, tamen ne tiel proksime de ĝi. Ŝi veturis per aŭtomobilo 6 horojn kun siaj edzo kaj du katoj. Kiam ŝi venis al mia gubernio, kie tute ne troviĝas neĝo, ŝi sentis sin tre trankvila. Mi surpriziĝis pro tiu mesaĝo, sciante, ke fukuŝima-anoj, kiuj loĝas eĉ ne proksime de la centralo, jam estas teruritaj pro radioaktiveco.
La oficfunkcio de urbeto Hutaba, kiu situas en la radiuso de 20 kilometroj de la centralo, kune kun 1100 loĝantoj translokiĝis al la gubernio Saitama. Jam aliaj 5800 loĝas ekster tiu zono. La devizo de tiu ĉi urbo estas “Per atomenergio la urbo Hutaba esperu brilan estontecon”. Translokiĝintaj urbanoj ekloĝis en la koridoroj en Saitama-Areno, tamen tia vivo estas tro danĝera por maljunaj loĝantoj.
Pri la operaco al la nukleaj reaktoroj:
La fajrobrigado el Tokio elpumpis 60 tunojn da akvo al la 3a centralo matene. Posttagmeze ĝi faros la samon dum 7 horoj. La defendkorpuso faros la samon al la 4a centralo. Pro tiuj klopodoj la temperaturo de la surfacoj fariĝis ĉirkaŭ 100-grada, tial oni konstatas, ke tiu operaco stabiligis la centralon.
En la tereno de la centralo oni riparas elektran sistemon por revivigi malvarmigan funkcion de la centraloj. Por tio oni plialtigis la limon de la permesita kvanto de radioaktiveco al tieaj laboristoj de 100 al 150 mili-Siebert por ke oni povu laborigi ilin pli longe.
Je 18:56 okazis granda tertremo (Magnitudo 6,1). Mia domo tiel multe skuis, ke mi ŝovis min al pli sekura loko. Tri pupoj falis. Mi loĝas en tiu domo jam de 40 jaroj, sed antaŭ la granda tertremo neniam falis aĵoj el la bretoj.

Jene estas statistiko pri la damaĝoj:
Mortintoj: 7320
Malaperintoj: 11370
Rompitaj vojoj: 1353
Rompitaj pontoj: 48
Rompita digo: 1
Rompitaj reloj: 4
Terfaloj: 120
Rompiĝoj de akvo-servo: 1,08 milionoj da familioj

Komenciĝis konstruado de 8800 provizoraj domoj en la gubernio Iŭate.
Raporto de Hori Yasuo

La 21an de marto
Hodiaŭ estas la tago por japanoj viziti sian familian tombon, tamen estas pluve kaj oni timas radioaktivecon en la pluvo, tial malmultaj homoj iros al la tombejo. En televido aperis bildo en la damaĝita urbo, en kiu homoj preĝas antaŭ la tombo, raportante pri la situacio de siaj familianoj.
En la printempa pluveto diletantoj en kabuko (japana tradicia dramo) ŝatas promeni sen ombrelo, sed ĉu tion nunaj diletantoj povas fari? Nova demando en la nuklea epoko.

Ĉu diletantoj
povas dande promeni
en printempa pluv’?
Malfacila elekto
en la nuklea epok’.
春雨に濡れていけるか風流人昔になかったつらい選択

Jen mesaĝo de esperantistino en la urbo Sendaji:
En mia kvartalo plejparto de la loĝantoj estas maljunuloj, kiuj havas malsanon, doloron ĉe la genuoj aŭ ĉe la kokso. Por aĉetado ni devas viciĝi longan tempon. Ni devas kunporti botelojn da akvo hejmen de la loko, kie oni liveras ĝin. Ankaŭ mi estas maljuna, sed pli juna ol ili, tial mi nun fariĝis helpanto al ili.
Nuntempe al ni mankas multaj aĵoj, precipe gaso, benzino kaj akvo. Tamen iom post iom ni kutimiĝis al mankoplena vivo. Dank’ al tia vivo, mi ekkonstruis novan rilaton kun la najbaroj, helpante unu la aliajn. Loĝantoj kore pli kuniĝis ol antaŭe por kunvivi. Ekzemple, mia najbaro donis al mi farunon, do nun mi bakas panon, poste redonos la duonon al ŝi.
Parencoj de mia alia najbaro ankoraŭ ne estas trovitaj el la maro de la urbo Rikuzentakada. Tiu najbaro naskiĝis kaj kreskis ĉe la marbordo, do li parolis al mi pri sia sperto pri la granda Cunamo de Ĉilio, kiu atakis la urbon en 1960. La ĉi-foja estis multe pli granda ol ĝi. Li ankoraŭ ne povas viziti la urbon pro manko de benzino por sia aŭtomobilo.

Laŭ iu mesaĝo el Belgio, oni komencis raporti, ke la nukleaj reaktoroj nun estas sub kontrolo, sed tio estas tute ne prava. Kiam oni ne uzas nukleajn bastonojn, oni konservas tiujn en akvo por malvarmigi tiujn, sed nun konstanta akvoliverado haltis pro la damaĝo al la elektra sistemo. Pro tio nun oni daŭre elpumpas akvon al tiuj akvujoj en la reaktoroj, sed tio estas provizora rimedo kaj nur dum iom da tempo efikas. Por solvi la problemon, oni devas refunkciigi elektran sistemon, tiel ke oni povu liveri akvon konstante al la reaktoroj kaj al la konservejo. Por tio oni strebas multe sed ankoraŭ ne sukcesis, ĉar multaj aparatoj estas difektitaj de la cunamo kaj de elpumtita sala akvo. Tial la registaro ne estas optimisma pro eventualaj maloportunaj okazoj.

Menciindaj aferoj hodiaŭ:
1. Oni uzos tankojn por balai la terenon de la nukleaj centraloj plena de radioaktivaj detruitaĵoj. Tiuj tankoj havas kontraŭradioaktivan povon. Unuan fojon oni uzas tankojn por praktika utilo.
2. Unu el la fajrobrigadanoj, kiuj okupiĝis pri la elpumpado al la nuklea reaktoro, konfesis en la intervjuo, ke kiam li sendis retmesaĝon al sia edzino pri sia ordonita, danĝera devo, lia edzino unufraze respondis “Vi fariĝu savanto de Japanio”.
3. Kelkajn specoj de legomo kiel spinaco en kelkaj gubernioj inkluzive de mia gubernio oni trovis malpurigitaj per pli multa kvanto de radioaktiveco ol la normo. La registaro malpermesis la guberniojn porti tiujn sur merkaton.
4. La registaro preparos 1000 biliardojn da enoj por la kompenso al la damaĝoj kaŭzitaj de la nukleaj centraloj. La elektra kompanio Tokio havas ĉefan respondecon pri tio, sed en la grandskala akcidento ankaŭ la registaro devas dividi la kompenson. Mi opinias, ke la kompanio bankrotos aŭ devos bankroti, preninte sur sin la respondecon de tiu grava akcidento.

Hodiaŭ vizitis nin juna malajziano, kiu lernis Esperanton en mia urbo kaj nun laboras en la gubernio Kanagaŭa. Malgraŭ malpurigita Japanio, li ne revenas hejmen. Post la vespermanĝo mi regalis lin per nekutimaj muzikiloj, kiujn mi kolektis en diversaj landoj. Dum la pasintaj tagoj ni vivis malĝoje, sed hodiaŭ mi havis tre gajan vesperon.
Raporto de Hori Yasuo