Forumo
Temoj / Metiejo / Kiel esprimi refleksivan agon?
 |
laszlo
”(Ő) megszépült” / ”(Ő) Szépé vált” = ”Li/ŝi beliĝis” / ”Li/ŝi iĝis bela”
En supraj modelfrazoj oni ne konas kaǔzon de ago-rezulto. ”(Ő) megszépítetté vált” = ”Li/ŝi iĝis beligita” - neuzata en hungara lingvo! En supra modelfrazo iu aǔ io estas kaǔzo de ago-rezulto. ”(Ő) megszépítette magát” = ”Li/ŝi beligis sin” En supra modelfrazo subjekto mem estas kaǔzo de ago-rezulto. ”(Ő) meg van gyógyulva” = ”Li/ŝi estas resaniginta/resanigita” - ne eblas scii, ĉu subjekto mem resanigis sin konscie, aǔ ia ekstera faktoro resanigis subjekton. ”(Ő) meg van gyógyitva” = ”Li/ŝi estas resanigita” - iu resanigis subjekton. ”(Ő) megyógyította magát” = ”Li/ŝi resanigis sin” - subjekto resanigis sin. ”(Ő) meggyógyíttatta magát” = ”Li/ŝi resanigigis sin” - subjekto resanigigis sin (pere de aliulo). Parantezoj indikas, ke speciala verboformo aludas al subjekto, do personan pronomon eblas ne mencii. |
 |
tukero
Dankon! Tion mi nun studas.
|
|
|
tukero
Refleksivo
laszlo afiŝita je 2012-03-20 21:08:07 ”Megszépültem”/”Szépé váltam” == ”Mi beliĝis”/”Mi iĝis bela” ”Megszépítettem magam” = ”Mi beligis min” ”Megszépített lettem” = ”Mi iĝis belita” - sed tiu formo en hungara lingvo ne estas uzata. Refleksivo signifas, ke ago efikas al subjekto. Sed refleksivo ne signifas nur tion, ke ago efikas al subjekto nur pro intenco/volo de subjekto. Eblas difini du subkategoriojn de refleksivoj: kiam ago efikas al subjekto pro intenco/volo de subjekto, kaj kiam ago efikas al subjekto tiel, ke ne estas konata, aǔ ne gravas aganto. [i]Dankon, Laszlo, pro la klarigo. Ĝi estas helpa, kvankam ekzemplo en la tria persono kun substantiva subjekto eble estus pli klara, ĉar en la unua kaj dua personoj en la hungara (kaj rusa, hispana kaj turka) la pronoma subjekto estas elipsebla. Viaj ekzemploj temas pri verbigo de adjektivo. “Beliĝi” signifas, atingi la staton de beleco. Tio ne estas ago, kvankam ĝi povas esti rezulto de ago, ekz. mendo de beligaj servoj. Ĝi ankaŭ povas esti rezulto de biologia evoluo. “Beligi” signifas, estigi la staton de beleco de iu aŭ io, do temas pri ago. Sekve “beliĝi” estas pasiva verbigo kaj “beligi “ estas aktiva verbigo. Se “mi beliĝis”, tio signias ke iu aŭ io beligis min. “Mi estas beligita”, do estas pasiva traktito. Se “mi beligas min”, mi aktive kaŭzas mian belecon (supozitan). Tio estas vere refleksiva konstato. La subjekto “mi” estas la aktiva frazero, “min” estas la akuzativa komplemento kiu esprimas la retrorilaton al la nominativa subjekto. La vorto “*belita” estas kontraŭsistema, ĉar “ita” estas verba fleksiaĵo. Tial mi suspektas ke la (en hungara lingvo ne uzata) frazo ”Megszépített lettem” estus eventuale trafe tradukebla per “”Mi iĝis beligita” aŭ “Mi estas beligita”. laszlo afiŝita je 2012-03-21 20:27:34 ”(Ő) megszépült” / ”(Ő) Szépé vált” = ”Li/ŝi beliĝis” / ”Li/ŝi iĝis bela” En supraj modelfrazoj oni ne konas kaǔzon de ago-rezulto. Kompreneble. Temas pri atingo de stato, supozeble pro biologiaj procezoj. La prefikso meg iom konfuzas min, sed mi ellegas la radikon szép. La unua frazo estas konjugacia, la dua analiza, kvankam evidente la vorto szépé ŝajne estas deklinaciita. ”(Ő) megszépítetté vált” = ”Li/ŝi iĝis beligita” - neǔzata en hungara lingvo! En supra modelfrazo iu aǔ io estas kaǔzo de ago-rezulto. Eĉ se tiu formo ne estas uzata, ĉu temas pri participo? : megszépítetté ”(Ő) megszépítette magát” = ”Li/ŝi beligis sin” Laŭ miaj scioj, magát enhavas la sencon “sin mem”, ĉu ne akuzative? (ago-rezulto) En supra modelfrazo subjekto mem estas kaǔzo de ago-rezulto. ”(Ő) meg van gyógyulva” = ”Li/ŝi estas resaniginta/resanigita” - ne eblas scii, ĉu subjekto mem resanigis sin konscie, aǔ ia ekstera faktoro resanigis subjekton. Dependas, do, de la kunteksto. Mi konstatas ke enestas la verbo “van” (estas). Denove tiu (por mi) mistera “meg”. Kiun funkcion ĝi havas? ”(Ő) meg van gyógyitva” = ”Li/ŝi estas resanigita” - iu resanigis subjekton. ”(Ő) megyógyította magát” = ”Li/ŝi resanigis sin” - subjekto resanigis sin. ”(Ő) meggyógyíttatta magát” = ”Li/ŝi resanigigis sin” - subjekto resanigigis sin (pere de aliulo). Mirige mirinda, tiu duobla uzo de “ig”, ebla en aglutinaj lingvoj, sed principe ne en Esperanto. Parantezoj indikas, ke speciala verboformo aludas al subjekto, do personan pronomon eblas ne mencii. Mi pardonpetas, se mi misinterpretis iujn hungarajn gramatikaĵojn. La turka iom helpas, pro la simila lingvosistemo. Mi konstatas ke la hungara kaj turka donas eblecon esprimi “si(n) mem”, sed ne nur “si(n)”, escepte en la pasivo. |
|
|
laszlo
”La prefikso 'meg' iom konfuzas min, sed mi ellegas la radikon szép.[i]”
- - - - - 'meg' indikas subitecon, finfaron: meglátta azt = li/ŝi ekvidis tion megtanulta az eszperantót = li/ŝi finlernis Esperanton /”(Ő) megszépítetté vált”/ ”[i]Eĉ se tiu formo ne estas uzata, ĉu temas pri participo? : megszépítetté” - - - - - Jes, temas pri faktitivo kaj participo. ”Laŭ miaj scioj, 'magát' enhavas la sencon “sin mem”, ĉu ne akuzative? (ago-rezulto)” - - - - - Jes, finiĝo '-t' indikas ankaǔ rektan objekton. /”(Ő) meg van gyógyulva” = ”Li/ŝi estas resaniginta/resanigita”/ ”Dependas, do, de la kunteksto. Mi konstatas ke enestas la verbo “van” (estas).” - - - - - Ne nepre necesas scii, kiel okazis ekz. resaniĝo. Tian formon oni uzas precipe tiukaze, kiam ne estas necese aǔ grave scii antaǔaĵon de rezulto. Indas priatenti verbon 'van' (esti). Ĝi foje indikas ekziston, foje posedon. Simile ankaǔ en E-o oni evitu uzi verbon 'esti' kiam verboj 'ekzisti', 'trovitiĝi' estas pli konvenaj. ”Mirige mirinda, tiu duobla uzo de “ig”, ebla en aglutinaj lingvoj, sed principe ne en Esperanto.” - - - - - Temas pri faktitivo kaze de transitiva verbo. Ankaǔ en E-o tio povas okazi: I) kaze de transitiva verbo: a) ”Maria ŝanĝis sian frizaĵon.” - ŝi mem faris tion. b) ”Maria ŝanĝigis sian frizaĵon.” - ŝi realigis tion helpe de iu frizisto. II) kaze de netransitiva verbo (ekz. 'sani' ): a) ”Maria resanigis sin.” - ŝi mem faris tion. b) ”Maria resanigigis sin.” - ŝi realigis tion ekz. helpe de kuracisto. |
